تولید عصاره | معرفی خط تولید عصاره گیری

حرکات مداوم مصرف کنندگان در جستجوی طبیعی بودن، سلامتی و مزایای عملکردی در مواد غذایی، علاقه فزاینده ای را در صنایع جهانی غذا و نوشیدنی به مواد تشکیل دهنده ای که به تامین این تقاضای بازار کمک می کنند، افزایش داده است. این روند به تولید عصاره های گیاهی متمرکز در اجزای فعال اهمیت می دهد، که این مزایای اضافی را ارائه می دهد و خود را به عنوان جایگزین های عالی برای افزودن ارزش به محصولات در متفاوت ترین دسته ها و ایجاد فرصت های تجاری جدید معرفی می کند.

امروزه اغلب می‌توان عصاره‌ها را در متنوع‌ترین محصولات ممکن یافت: نوشیدنی‌های گازدار فرموله‌شده با آب میوه، آب‌های معدنی حاوی ویتامین C، شکلات با روغن‌های میوه‌ای ضروری، محصولات لبنی، میله‌های انرژی‌زا، تنقلات، کلوچه‌ها، شیرینی‌ها، سوپ‌ها، محصولات گوشتی، بین دیگران.

در صنایع غذایی، عصاره ها به عنوان طعم دهنده ها، رنگ ها و آنتی اکسیدان های طبیعی و به عنوان غنی کننده مواد غذایی با مواد فعال گیاهی طبیعی، مطابق با الزامات قانونی و ارزش افزودن به محصولات استفاده می شوند.

ترکیبات فعال از متفاوت ترین قسمت های گیاه مانند ساقه، برگ ها، دانه ها و میوه ها گرفته می شود. امروزه عصاره ها به عنوان رنگ، عصاره مایع، عصاره نرم یا غلیظ و عصاره خشک یا پودری طبقه بندی می شوند.

عصاره چیست؟

عصاره‌ها محصولاتی هستند که از فرآورده‌هایی با منشأ حیوانی، گیاهی یا میکروبی با حلال‌های مجاز به‌دست می‌آیند، سرد یا گرم. آنها باید حاوی مواد فرار و ثابت معطر مربوط به محصول طبیعی مربوطه باشند. آنها را می توان به صورت زیر ارائه کرد: عصاره های مایع: بدون حذف حلال یا حذف جزئی آن به دست می آیند.

 عصاره های خشک: با حذف حلال به دست می آیند.

ما در زیرچند روش اصلی مورد استفاده در فرآیند استخراج برای تولید عصاره را شرح خواهیم داد:

خیساندن: عبارت است از تماس ساده داروی گیاهی با استخراج کننده مایع برای مدت زمان معین. این خیساندن می تواند ایستا (توقف شده) یا پویا (با حرکت) همراه با هم زدن (حرکت در راکتور) هر دو باشد.

این روش برای تولید عصاره های حساس به تخریب حرارتی، زمانی که فرد بخواهد ویژگی های حسی گیاه را حفظ کند و استخراج اجزای فعال را خسته نکند، نشان داده شده است. به عنوان مثال، عصاره بابونه.

دم کردن: آب جوش یا مایع مناسب دیگری به گیاه اضافه می شود. مانند روش تهیه چای خانگی است اما در مقیاس وسیع. همچنین به طور گسترده برای گیاهان حساس به تخریب حرارتی استفاده می شود و به دنبال کیفیت حسی بهتر عصاره به دست آمده است. به عنوان مثال، مات برشته، هیبیسکوس و چای سبز.

جوشانده یا رفلاکس: در این روش مایع استخراج کننده در تماس با گیاه به جوش می آید.

برای استخراج مواد فعال غیر حساس به گرما و برای استخراج قسمت‌های سفت‌تر گیاهان مانند ساقه، ریشه و دانه استفاده می‌شود. به عنوان مثال، عصاره catuaba.

هضم: تماس ماده استخراج کننده گیاه در دمای 40 تا 60 درجه سانتی گراد

به طور گسترده برای به دست آوردن عصاره میوه و سبزیجات استفاده می شود. اغلب یک مرحله آنزیمی بخشی از هضم است، تا عصاره‌هایی با تاثیر بهتر و شفاف‌تر به دست آید (عملیاتی که شامل پاکسازی مایعات کدر است). به عنوان مثال: عصاره آکای، آلو و کاکائو.

پرکولاسیون: این فرآیندی است که امکان استخراج موثرترین اجزای فعال توسط دینامیک و تجهیزات ممکن را فراهم می کند.

به طور کلی برای استخراج مواد فعال غیر حساس به حرارت استفاده می شود. با این روش در بسیاری از موارد می توان حدود 95 درصد از مواد فعال موجود در مواد گیاهی را استخراج کرد. به عنوان مثال، عصاره گوارانا، عصاره کواسیا و اولئورزین های فلفل.

استخراج با CO2 فوق بحرانی: در این نوع استخراج از سیال فوق بحرانی CO2 برای تعدیل استخراج استفاده می شود، همچنین می توان از حلال های کمکی مانند اتانول استفاده کرد. این فناوری به دلیل هزینه بالا و کارایی پایین هنوز در صنعت رواج پیدا نکرده است. برای استخراج و تولید اسانس استفاده می شود.

استخراج با کمک مایکروویو (ESAM): این یک تکنیک استخراج نوظهور است که به طور گسترده توسط دانشگاهیان استفاده می شود و هنوز در صنعت گسترده نشده است. استفاده از انرژی مایکروویو امکان استخراج با استخراج مایع کمتر را فراهم می کند. برای استخراج ترکیبات قطبی بیشتر مانند روغن ها و چربی ها استفاده می شود.

استخراج با کمک اولتراسوند: یکی دیگر از تکنیک های نوظهور که برجسته شده است زیرا روشی برای تشدید فرآیند است و امکان دستیابی به مقادیر استخراج بالا را در زمان کمتری ممکن می کند. کاویتاسیون (پدیده تبخیر یک مایع با کاهش فشار، در حین حرکت) ایجاد شده توسط امواج فراصوت، اثرات متعددی را در ماتریکس گیاه ایجاد می کند، مانند: گردش مایع (هم زدن مایع استخراج کننده) در سیستم و ایجاد تلاطم که می تواند به افزایش انتقال جرم کمک کند. این امر زمان استخراج را کاهش می دهد و امکان کاهش مصرف مایع را فراهم می کند، علاوه بر استخراج در دماهای کاهش یافته، از آسیب حرارتی به عصاره جلوگیری می کند و تلفات مواد فعال را به حداقل می رساند.

احتیاط در استانداردسازی یک ترکیب خاص

به طور کلی برای عصاره های مورد استفاده در صنایع غذایی،ارایشی, دارویی  کمی سازی و استانداردسازی یک ترکیب خاص ضروریست و لازم است تا استاندارد کیفی عصاره غلیظ به دست آمده بررسی شود.

به همین دلیل، حتی قبل از مرحله فرآوری، یک مسئله اساسی وجود دارد که مستقیماً بر استانداردسازی عصاره ها در مواد فعال تأثیر می گذارد: کیفیت مواد اولیه است. ضروری است که سازنده هر دسته از مواد خام خریداری شده را تجزیه و تحلیل قبلی انجام دهد. و از روش منبع یابی، که با انتخاب بهترین تامین کنندگان برای شرکت سروکار دارد، از طریق تحقیقات بازار گسترده، از جمله درخواست قیمت از رقبای مختلف، استفاده کند. این اقدامات برای تضمین این سطوح کیفیت در مواد خام مهم هستند.

روش‌های تحلیلی مختلفی برای استانداردسازی عصاره‌های گیاهی با استفاده از سازنده شیمیایی یا مواد فعال استفاده می‌شود. یکی از شناخته شده ترین و قابل اعتمادترین آنها از طریق تجزیه و تحلیل توسط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) است. اما از اسپکتروفتومتری و تیتولومتری نیز استفاده می شود.

علاوه بر کمی سازی مواد فعال، تجزیه و تحلیل فیزیکی و شیمیایی دیگری از عصاره های گیاهی مانند محتوای اتانول، رطوبت، مواد جامد، pH و غیره ضروری است. و هنگامی که صحبت از کاربرد این عصاره ها در صنایع غذایی می شود، تجزیه و تحلیل و تست های میکروبیولوژیکی به یک اندازه مهم است.

دستگاه عصاره گیری

برای عصاره گیری از یک گیاه معمولا از حلال ها مثل الکل، هگزان، روغن ها و… استفاده میکنیم، به این ترتیب که گیاه و حلال را در مجاورت هم قرار داده، دما و زمان را کنترل می کنیم.
بعد از مدت زمانی مشخص، مثلا ۳۶ یا ۷۲ ساعت گیاه را بر می داریم و عصاره و حلال را جدا می کنیم.
حجم ایده ال و مقرون به صرفه برای دستگاه عصاره گیری ۱۰۰ لیتر هست، که قیمتی حدود ۱۸ تا ۲۰ میلیون‌ تومان دارد.

برای تهیه عصاره های خانگی از چه نوع بطری هایی باید استفاده کنم؟

بطری های کهربایی بهترین هستند زیرا مانع از تأثیر نور بر عصاره ها می شوند. بطری های شفاف هنوز گزینه مناسبی هستند و به شما اجازه می دهند تا تغییرات رنگ مایع را در طول زمان مشاهده کنید، اما باید در جای تاریک نگهداری شوند.